Mersin’de Varlık Vergisi ve İrat Vergisi Listesi -2-

Mersin’ de Varlık Vergisi salınan kişi ve şirketleri inceleyen dikkatli gözler, genç Mersin’ in ekonomik
anlamda serencamını daha doğru ifadeyle sahnede yer alan tüm oyuncuları büyüğünden küçüğüne
izleme fırsatını da bulur…
Bu nedenle örneğin Varlık Vergisinin bir bölümünü oluşturan irat vergisi listelerinde ister 24.840 lira
ile başı çeken Pamuk Yağ Türk A.Ş. ya da 110 lira tahakkuk ettirilen Umum Mağazalar A.Ş., ister 15 bin
lira ödemesi istenen Şevket Pozcu veya 210 lirayla listenin en altında yer alan Müftü Abdullah Sıddık
eşi Behiye hanım olsun tüm isimlerin bir hikayesi var…
Umarım listede yer alanların çocukları, torunları ileride bir gün o dönemi mağdurları, kahramanlarıyla
yazmaya kalkanlara yardımcı olacak bilgileri yayınladığım liste vesilesiyle paylaşırlar…
Örneğin başım her sıkıştığında başvurduğum kaynak olarak gördüğüm Atilla Toroğlu ağabeyimin
yardımıyla irat vergisi listesinde 15 bin lira ile en üst sıralarda yer alan Ahmet Rahmi Tunçbilek’ in
yeğeni Acar Tunçbilek bey ile telefonda da olsa tanışma fırsatı buldum…
Bugün 90 yaşında olan Acar bey sayesinde o dönem Mersin’ ine damgasını vurmuş iş adamı ve
ziraatçı A. Rahmi bey hakkında epeyi bilgiye ulaştım..
Keşke kaynak olarak nitelendirilecek isimlerle daha kapsamlı ve belgelerle de desteklenecek
araştırmalar yapılabilse diye diliyorum…
Varlık Vergisi listelerinin İrat Vergisi sıralamasını kaldığımız yerden devam ettireyim:
Mehmed Antalyalı 1.000 lira,
Hüseyin Has 1.000,
Şefik Sıdalı, Hasan ve Şefik Işıkara 1.000,
Mahmut Dayı 1.000,
Selim Şemsi İşbaşaran 1.000,
Reşit Kureli 1.000,
Semih Temel 1.000,
Ermenak Gonciyan 800,
Ekrem Debbara ve Ömer Karadeniz 800,
Beşir Saydavi oğulları 800 lira (Saydavi’ ler Mersinin kuruluşunda önemli bir aile örneğin Abdullah
Saydavi 1886’da kurulan Mersin ticaret Odası’ nın 5 kurucusundan biri)
Ahmet Şükrü Sümer 750,
Ekrem ve Şükrü Yücel 750,
Umum Mağazalar 750,
Eleni Tahinci 730 lira (Tahinci ailesinden Fedon Tahinci Mersin’ e damgasını vuran döneminin efsane
zengini Konstantin Mavromati’ nin damadı.. Kesin bilgilere ulaşamasam da Eleni hanımın 1905’ te
vefat eden Mavromati’ nin 5 kızından biri olma ihtimali oldukça yüksek)

Salih Işıkara 700 lira (Işıkara’ lar da kentin kuruluşundaki taşlardan biri. Aileden Ahmet Işıkara’ yı
Türkiye deprem baba olarak hatırlayacaktır)
Vakıflar İdaresi 680 lira,
Mehmed Karamancı 625 lira (Karamancılar Mersine damgasını vurmuş, bugün de ülke ekonomisinde
etkili bir aile)
Çolak Hüseyin 600 lira,
Ebuşiş İbrahim 600 lira,
Süleyman oğlu H. Ali Akel 600,
Mehmed Salah Oğlu 600,
Hakkak Zade Rahmi 600 lira,
Mustafa Güzelsavaş 500,
Ali Eroğlu 500,
Bayram Selvi 500,
Hafız Sucularlı 500,
İshak Lanator 500,
Ahmed Remzi Gözüsulu 500,
Suphi Kınay 500,
Hakkı Harma 500,
Şefik Bülbüloğlu Halil Uğuz 500,
Mithat Sözer 500,
Ahmed Fazıl sıdalı 500,
Varlık Vergisi kapsamında irat vergisi tahakkuk ettirilen Mersin’ li kişi ve kuruluşların listesinin diğer
bölümü sonraki makalede…

Abdullah AYAN