OLYMPOSLU TANRILAR -VIII-

ZEUS’UN KADINLARI VE ÇOCUKLARI -VII-

LEDA VE KUĞU (ZEUS)

II. Bölüm

Geçen yazımızda Leda ve Kuğu (Zeus) ilişkisini, aile şeceresini de vererek, tüm sonuçlarıyla incelemiştik. Konunun müzik ile ilgisine de bazı örneklerle değindik.  

Bu konudaki dizimizi tamamlayacak dört ek yazı ile ilişkinin sanat eserlerine yansımaları üzerinde duracağız.

a) Bu ilk yazıda antik vazo, terrakota objeler, mozaik, fresk, nümizmatik vd. üzerindeki betimlemeleri ele alıyoruz.

Sonraki üç yazıda sırayla;

b) Rölyef – heykel sanatından internette bulacağımız bazı görseller sunacağız.

c) Resim sanatından, bulacağımız görsellerle arşivsel çalışmamızı tamamlayacağız.  

d) Konunun edebiyattaki yansımalarından örnekler vereceğiz.

Leda ve Kuğu (Zeus) hakkında internette bulunan oldukça geniş kaynaklar bizlere genel bir derleme imkânı veriyor, ancak akademik yazılı kaynaklarla da desteklenecek bir araştırma, arkeoloji, sanat tarihi ve edebiyat öğrencileri için ilgi çekici bir tez konusu olabilir.

Umarım bu ve sonraki küçük derleme yazılarım meraklı araştırmacı akademisyenlere yol gösterici olur.

ANTİK BETİMLEMELER

Leda’nın yumurtasından çıkan Helena. Yukarıda Eros.

Pelike vazo ve detay. MÖ. 360-350.

Kiel Sanat Müzesi. Almanya.

Zeus’un (?) çift taraflı balta ile kırdığı Leda’nın yumurtasından çıkan Helena.

Sağda; Leda’nın Sparta kralı olan kocası Tyndareos (?)-

En solda yarı aralık kapıdan Leda (?) olayı izliyor.

Apulian kırmızı figürlü Çan Krater vazo. MÖ 380-370. .

Santa Scolaistica Arkeoloji Müzesi. Bari. İtalya

Detay.

Böyle sahneler, özellikle MÖ 8. yüzyıldan itibaren Helen nüfusun yaşadığı Magma Graecia bölgesinde

(Güney İtalya sahil bölgeleri ”Calabria, Apulia, Basilicata, Campania ve  Sicilya),

MÖ 4. yy’da yaygın olan Phlyax (kelime anlamı “dedikodu”) oyunlarında görülmektedir.

Phlyax bir çeşit kaba-saba, yergi ve taşlama, erotizm içeren “burlesque” bir oyun tarzıdır.  

                   

Leda ve Kuğu (Zeus). Apulian Kırmızı figürlü Loutrophoros vazo. MÖ 330. Getty Villa.

(Getty Villa Herculaneum ve Pompeii’deki antik yapı örneklerinden esinlenerek kırsal bir Roma evi olarak inşa edilen

ve içinde Yunan ve Roma eserlerinin sergilendiği müzedir. Kaliforniya. ABD)

Detay

Leda ve Kuğu (Zeus). Kırmızı figürlü vazo. MÖ 330. Getty Villa.

Sağda; Uyku Tanrısı  Hypnos Leda’yı ilişkiye hazırlıyor!

Solda; Baştan Çıkarma ve İkna Tanrıçası Peitho.

Leda ve Kuğu (Zeus). Etrüsk vazosu. MÖ 4. yy. Uffizi Galeri. Floransa. İtalya..

Leda ve Kuğu ( Zeus). Roma evi taban mozaiği.

MÖ. 3. yy. sonu – 2. yy. başı.

Palaepaphos Museum. Kıbrıs.

                         Leda ve Kuğu (Zeus) Fresk. Stabiae. MS 1. yy.                Leda ve Kuğu (Zeus) Fresk. Pompeii. MS 50-79.             

                         – Villa Arianna. Napoli Arkeoloji Müzesi.                         Napoli Arkeoloji Müzesi.

Leda ve Kuğu (Zeus). Pompeii‘den in situ bir fresk. MÖ-MS 1.yy.

Foto:  Filippo Monteforte . Getty Images.

Leda ve Kuğu (Zeus). MÖ-MS 1.yy.

Suasa Arkeoloji Parkı. Castelleoni – İtalya

Leda ve Kuğu (Zeus). Mozaik. İspanya

Leda ve Kuğu (Zeus) Fresk. MS. 1 yy.  

Pompeii. Napoli Arkeoloji Müzesi.

Leda ve Kuğu (Zeus) Mozaik. MS. 4. yy.

Leda House – Complutum antik kenti., (Alcalá de Henares) İspanya.

Madrid.Arkeoloji Müzesi

Romalılar tarafından ilk olarak MÖ 1. yüzyılda fethedilen Complutum antik kenti Madrid’in 32 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. . (Complutum=confluence: Birkaç akarsuyun birleştiği kavşak noktası).

Leda ve Kuğu (Zeus). Solda Eros. Yağ kandili. MS. 1. yy.

(Münih Antik Eserler Müzesi). Staatliche Antikensammlungen Mıinchen

(Bu betimleme sonraki yüzyıllarda resim ve heykel eserlerinde birçok sanatçı tarafından çokça yinelenecektir.)

Leda ve kuğu (Zeus) Gümüş el aynası sırtı. MÖ-MS 1.yy. Villa Pisanella – Pompeii.

Coin Talk web site

Akropolis Coins web site ve Coin Talk web site

Marc Breitsprecher web site

Leda ve Kuğu (Zeus).

Severus Alexander (MS.222-235). Nikomedia – Bithynia (İzmit)..

Bronz Roma yağ kandili.

Kandilin iki yanından Polluks, Kastor (veya Helena) kanatlar arasından çıkıyor.

Karak Müzesi. Ürdün. Foto: Michael Gunther.

ÇAĞDAŞ YANSIMALAR

Leda ve Kuğu (Zeus) mitosu günümüzde de güncelliğini taşımaktadır ve muhtelif anı-hediyelik eşya ürünlerinde konu işlenmektedir.

Aşağıda iki hatıra parası ile çok yaygın olarak özellikle Yunanistan’daki onlarca turistik eşya keramik atölyesi tarafından üretilen eski Yunan çanak çömlek replikalarından bir kylix görseli bu konuda yeterli bilgiyi verecektir.

Sonraki yazılarımızda da çağdaş betimlemelere yer vereceğiz.

Kıbrıs Bankası (2020). 5 Euro Hatıra parası.

Palau Cumhuriyeti (2013). 10 Dolar Hatıra parası.

Leda ve Kuğu ( Zeus). İfigenia Ceramics

Leda ve Kuğu (Zeus). Çağdaş bir betimleme. Rodos (?).

Gelecek yazımızda Leda ve Kuğu (Zeus) ilişkisinin bulabildiğim görsellerle rölyef ve heykel sanatındaki yansımaları hakkında arşivsel bir çalışma sunacağım sizlere. Bekleyiniz!

İhsan TOKSÖZ