Önceki makalede enerji ihtiyacını Rusya’ ya, tüm üretimi de Çin’ e havale eden dünyanın, pandemi ile başlayıp Rusya’ nın Ukrayna işgali sonrası gerek enerji gerekse de ürün tedarikinde bugün ortaya çıkan küresel krizi atlatabilme yolunun yeni bir paradigma gerektirdiğini, 40-45 yıllık küreselleşme macerasının yeni bir evreye geçmekte olduğunu ele almıştım…
Pandemi döneminde sıkça dile getirdiğimiz “artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” tezi, maskeler atılıp hayat normale dönmüş gibi görünse de bugün dünden daha güçlü biçimde öne çıkıyor…,
Sanayi üretimini ucuz Rus gazına dayandıran Almanya ve her türlü gereksinimini yıllardır Çin’ den sağlayan ABD, bağımlılığın yarattığı hayal dünyasından kabus dolu gerçeklerle yüzleşmeye ve bağımlılığı ikame edecek yeni çıkış yolları bulmaya çalışıyorlar…
Almanya ve ABD sembolik öneme ve ağırlığa sahip olsa da gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerde durum pek farklı değil…
Petrolün tüm evreni tehdit eden etkileri göz önüne alındığında Ukrayna ile başlayan süreç yaşanmasa da, enerjide tüm dünyayı dönüştürecek bir yeşil dalgaya zaten gereksinim vardı..
Petrol kartelleri egemen oldukları lobi güçleriyle farklı hikâye anlatsa da, hidrokarbonlara dayalı mevcut enerji sistemi, her gün biraz daha artan küresel ısınma tehlikesini yok saydığı fütursuzluğa dur demek,
En hafif deyimle tüm kaynakları hortumlayıp yok eden canavarca anlayışın yadsınamaz etkisiyle tüm dünya insanlığın sonunu getirecek yok oluşa sürüklenirken, cehennemden beter yaşam koşullarını geleceğini çaldığımız yeni nesillere onarabildiğimiz kadarıyla kurtarıp devretmek zorundayız…
Bu alanda kartellerin ve onların dayattığı ekonomik sistemi savunanların insafa gelmesini beklemek beyhude çaba, ham hayalden öte anlam ifade etmediğini tahmin etmek zor değil…
Ancak pandemi ile birlikte risk dolu barajın ardında birikmeye başlayan suların taşmasına Rusya’ nın Ukrayna saldırısı yol açtı…
Bu vaka olmasaydı da, sürdürülemez gidişe başka bir gelişmenin dur demesi kaçınılmazdı…
Putin’ in akıl almaz çılgınlığı sürdürülemez gidişin sonunu getirecek adımların atılmasını hızlandıracak…
Dünya yeni evreye merkezi yönetimlere bağımlılıktan arınmış yenilenebilir enerji modelleriyle geçmesi en yüksek belki de tek olasılık…
Sorun insanlığa kan ve gözyaşıyla bedel ödeten petrol çağının yerini alacak yeni çağın gelip gelmeyeceği sorusundan çok, ne zaman geleceği?
Oyunu daha akıllı okuyan ve gerekli dersleri çıkarma potansiyeli yüksek yönetim kadrosu ve mevcut lideri itibariyle Çin, gidişatın farkında ve bundan böyle çıkmakta olduğu ‘orta gelir tuzağına’ yakalanmadan refaha daha az sancılı nasıl ulaşacağı arayışında…
Putin onca zengin kaynakla Rusya’ yı daha zengin daha yaşanır bir ülke haline getirme yerine, tüketme yolunu seçerken Xi liderliğindeki Çin, örneğin eninde sonunda çatısı altına alacağı Tayvan konusunda söylem olarak sertleşse de, eylem olarak soğukkanlı olmayı tercih ediyor…
Ülkenin gelecekle ilgili makro politikalarının belirlendiği, önümüzdeki beş yılın yol haritasının çıkarıldığı, hedeflerin ortaya koyulduğu 20. Kongre Mao’ dan sonra ilk kez bir lideri on yıllık iki dönemin ardından evine göndermedi…
Xi, Komünist Parti üst yönetiminin yazılı olmayan oluru ve mutabakatıyla ömrü ve akıl sağlığı yeterse henüz belirlenmemiş bir geleceğe kadar başkanlığı sürdürecek…
7 kişiden oluşan ve ülkenin sahibi Komünist Parti Politbüro gibi her alanda en güçlü iradeyi ortaya koyabilen bir kadroyu biat eder konuma getirmek Xi için kolay olmadı ama kimisini korkutup sindirerek kimisine de ulufe dağıtarak koltuğunu tahkim etmeyi başardı…
Örneğin, parti içi muhalefeti bastırmak için sansürü ve tutuklama mekanizmasını genişleterek ekonomi ve toplum üzerinde daha güçlü devlet kontrolünü geri getirdi.
Yolsuzluğa karşı eşi benzeri görülmemiş bir baskıyla, bazı potansiyel siyasi rakipler de dahil olmak üzere yüzlerce üst düzey yetkiliyi görevden aldı.
90 milyon üyeye sahip Çin Komünist Partisine mensup tam 1,5 milyon kişi yolsuzluklarla itham edildi, büyük kısmı hapse atıldı, yerelleşmenin nimetlerinden yararlananların çanına ot tıkanırken yolsuzluk ve çürümüşlük gerekçe gösterilerek, yerel yönetimlerin yetkileri tırpanlandı, önemli kararlar, teşvikler, yatırım stratejileri yerelden alınıp Pekin’ e devredildi…
Bundan sonra Xi Jinping liderliğindeki Çin’ in izleyeceği yol haritasını görmek için kongre sonunda açıklanacak geleneksel bildirge oldukça önemli…
Ancak Çin resmi kaynakları şimdiden nasıl bir strateji izleneceğinin ipuçlarını veriyor…
Örneğin; Tayvan konusunda Putin’ in Ukrayna tarzı şahin adımlar atılmayacak ancak Makao ve Hong Kong’ da yumuşak birleşmeyi sağlayan “Bir Ülke, İki Sistem” yönteminin burada da işletilmesi sürpriz sayılmamalı…
Kongre açılışında Xi’ nin sunduğu 19. Kongre raporunda altı çizilen ana başlıklar geleceğe yönelik hedefleri de yansıtması bakımından önemli:
Örneğin ekonomi alanında; ‘reel ekonomiyi geliştirmenin en ön planda tutulacağı, imalat sanayi, uzay, ulaştırma, siber teknoloji ile dijital ekonomi gibi sektörlerin geliştirilmesinin yoğunlaştırılacağı, yeni tip sanayileşmenin hızlandırılacağı’ vaadi…
Örneğin; ‘tarımsal sektörlerin geliştirilmesi ve 120 milyon hektarlık ekili tarla yüzölçümünün korunması, tahıl tüketiminde kendine yeterliliğin sağlanması’ hedefi…
Ve raporun küreselleşmeyi deyim yerindeyse kutsayan; ‘yüksek seviyeli dışa açılma boyutunun genişletileceği, uluslararası ticaretin pekiştirileceği, Kuşak ve Yol inisiyatifi çerçevesinde uluslararası işbirliğinin güçlendirileceği, uluslararası ekonomik düzende çok taraflılık ve istikrarın korunacağı’ söylemi…
Kapitalizmin en etkili silahlarından küreselleşmeyi mucidi ABD’ nin elinden alıp, devlet kapitalizmi silahına dönüştürdükten sonra bayraktarlığını üstlenen ‘Komünist’ Çin…
Evet, dünya yeni bir evreye gebe…
Ve kurulacak yeni dünya düzeninde Çin en güçlü ülkelerden biri…
Fukuyama’ nın ‘Tarihin Sonu’ öngörüsünü Rusya değil ama Çin boşa çıkarıyor…
,
Komiteyi kendisine sadık isimlerden oluşturması bekleniyor. Analistler, Çin’deki ekonomik çöküşün onu devlet tarafından yönetilen bir ekonomiye olan hevesini azaltmaya ve daha piyasa odaklı bir yaklaşımın destekçilerini içermeye zorlayıp zorlamayacağını merak ediyor.
2017’de mevcut Daimi Komite için belirgin bir halef seçilmedi, bu da Xi’nin üçüncü bir dönemi izlediğinin sinyalini verdi. Bunu tekrar yapmak, daha da uzun bir süre kalmayı planladığını gösterir.
Bu haftaki oturumların çoğu kapalı kapılar ardında olduğundan, bunların hiçbiri hafta sonuna kadar bilinemeyecek. Anayasada yapılacak herhangi bir değişiklik genellikle Cumartesi günkü kapanış oturumunda duyurulacak ve yeni liderlik Pazar günü geçit töreni yapacak
**
sosyalist değerlere uyması gereken bir “Çin tarzı modernleşme” tanımladığını kaydetti.
Hong Kong merkezli Lam, “Çin kendi yoluna sadık kalacak” dedi. “Yabancı ülkelerden herhangi bir önlem veya yönetim tarzı ödünç almayacak.
Çin son yıllarda ilk kez 2022 yılı üçüncü çeyrek ekonomik büyüme rakamlarını beklenen günde açıklamayarak erteledi.
Ertelemeye ekonominin son çeyrekte beklenen %5.5 hedefinin ancak yarısına yakın %3 büyüdüğünü ve bunun ortaya çıkmasının devam etmekte olan parti kongresinin kendinden emin tonuyla çelişmesinden korkulmasının yol açtığı tahmin ediliyor.
Ekonomi, Xi hükümeti tarafından uygulanan ciddi COVID-19 kısıtlamaları, keskin bir emlak yavaşlaması ve Ukrayna’daki savaşın etkilerinin ağırlığı altında mücadele ediyor.
**
Pek çok Çinli, hayatlarını ve ekonomiyi bozan pandemik kısıtlamalardan bıkmış durumda. Onlar için daha acil soru, parti kongresinden sonra herhangi bir gevşeme olup olmayacağıdır.
Cevap muhtemelen hemen değil ve değişiklikler geldiğinde, büyük olasılıkla kademeli olacaklar.
Komünist Parti, kongre sırasında her zaman ülkeyi olumlu bir şekilde tasvir etmeye ve herhangi bir toplumsal aksamadan kaçınmaya heveslidir – ve büyük bir COVID-19 salgını olacaktır.
Ancak, seyahat ve diğer kısıtlamalar hafifletildiğinde COVID-19’un ne kadar geniş bir alana yayılacağı belirsiz olduğundan parti yetkililerinin kongreden sonra bile açılma konusunda temkinli olmaları bekleniyor.
Abdullah AYAN
YEREL
06 Ekim 2024YEREL
06 Ekim 2024YEREL
06 Ekim 2024YEREL
06 Ekim 2024YEREL
06 Ekim 2024YEREL
06 Ekim 2024YEREL
06 Ekim 2024Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.